Λεξικό του μπαλέτου ( A - E )

Adage, Adagio Από την ιταλική λέξη ad agio, που σημαίνει «με άνεση». Στο μπαλέτο αναφέρεται σε αργές κινήσεις με έμφαση στην ισορροπία και στην παραμονή των χορευτών σε συγκεκριμένες πόζες. Οι βασικές κινήσεις στο adagio είναι το pliè, το dèveloppè, το rand fouettè en tourant, το degage, το grand rond de jambe, το rond de jamb en l'air, τα coupes, το battement tendu, το attitude, το arabesque, οι pirouettes και άλλες. Τα πιο κλασσικά pas de deux ξεκινούν με κινήσεις του adagio και ολοκληρώνονται με κινήσεις του allegro.

Air, en l' Σημαίνει «στον αέρα». Στο μπαλέτο αναφέρεται σε κινήσεις που γίνονται με το ένα πόδι στον αέρα, ενώ το άλλο διατηρεί επαφή με το έδαφος.

Allegro Σημαίνει «χαρούμενος» ή «γρήγορος» όταν αναφέρεται στην μουσική. Είναι ζωηρές και ζωντανές κινήσεις όλα τα βήματα ανύψωσης, όπως το entrechat, το cabrile, το assemble, το jetè, και γενικά άλματα και στροφές. Το μεγαλύτερο κομμάτι ενός μπαλέτου είναι allegro. Τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά του είναι οι ελαφριές και απαλές κινήσεις, και το ballon. Συνήθως χωρίζεται στο petit (μικρό) allegro και στο grand (μεγάλο) allegro.

Allongé Σημαίνει «επιμηκύνω». Στο μπαλέτο αναφέρεται στην έκταση των μελών του σώματος (διάταση)

Arabesque Σημαίνει «αραβούργημα». Μία πόζα κατά την οποία ο χορευτής έχει σηκώσει τεντωμένο το ένα πόδι προς τα πίσω διατηρώντας το σώμα του ίσιο και κάθετο προς το πάτωμα. Συνήθως συνοδεύεται από το τέντωμα τους ενός χεριού σε 4η, 5η ή ανοιχτή θέση.

Assemble Σημαίνει «μαζεμένος» ή «ενωμένος». Είναι ένα βήμα κατά το οποίο το ελεύθερο πόδι σέρνεται κατά μήκος του πατώματος προτού σηκωθεί στον αέρα. Η ανύψωση επιτυγχάνεται με τον εξής τρόπο: ο χορευτής σηκώνεται στη μύτη του ενός ποδιού, ενώ παράλληλα σπρώχνει το άλλο πόδι στον αέρα. Έπειτα και τα πέλματα και των δύο ποδιών έρχονται ταυτόχρονα σε επαφή με το έδαφος σε 5η θέση.

Attitude Μία χορευτική πόζα όμοια με το arabesque, ΄που το ελεύθερο πόδι είναι ανυψωμένο στον αέρα. Σε αντίθεση όμως με το arabesque, το ανυψωμένο πόδι είναι λυγισμένο, ενώ μπορεί να ανυψωθεί όχι μόνο προς τα πίσω, αλλά και στο πλάι και μπροστά. Το πόδι σηκώνεται λυγισμένο σε γωνία 90ο με το γόνατο να βρίσκεται λίγο πιο ψηλά από το πέλμα.

Balancé Σημαίνει «κάνω αλλαγή βάρους». Σε αυτό το βήμα, το οποίο προέρχεται από το ballroom waltz, ο χορευτές μεταφέρει το βάρος του από το ένα πόδι στο άλλο. Ένα balancé προς τα δεξιά περιλαμβάνει τρεις χτύπους και αρχικά τα πόδια βρίσκονται σε 5η θέση. Στον 1ο χτύπο, το δεξί πόδι μεταφέρεται στο πλάι και παίρνει όλο το βάρος. Στον 2ο χτύπο, το αριστερό πόδι μετακινείται κατευθείαν πίσω από το δεξί πόδι και το βάρος μεταφέρεται στο μετατάρσιο του ποδιού, με αποτέλεσμα να σηκωθούν και τα δύο πέλματα στις μύτες. Στον 3ο χτύπο το βάρος επαναφέρεται στο δεξί πόδι το οποίο πατάει με ολόκληρο το πέλμα. Σχεδόν πάντα, ένα balancé προς τη μία πλευρά ακολουθείται από ένα balancé προς την άλλη πλευρά. Τα balancés μπορεί επίσης να γίνουν προς τα μπρος, προς τα πίσω ή κατά τη διάρκεια μιας στροφής.

Balançoire Σημαίνει «σαν τραμπάλα». Αυτή η τεχνική εφαρμόζεται στο grand battement όταν αυτό εκτελείται με μία συνεχή μετάβαση από 1η σε 4η θέση. Ο χορευτής μετακινεί το ελεύθερο πόδι ζωηρά προς τα μπρος και προς τα πίσω. Κατά τη διάρκεια των balançoires δεν είναι απαραίτητο να παραμένει ίσιο το σώμα.

Ballerina Η μπαλαρίνα. Η βασική ομάδα των χορευτριών σε μία ομάδα. Αναλαμβάνουν και solo κομμάτια.

Barre Σημαίνει «μπάρα». Στο μπαλέτο αναφέρεται: στον κυλινδρικό, ξύλινο στύλο, που είναι τοποθετημένος στον τοίχο μιας αίθουσας μπαλέτου, περίπου στο ύψος της μέσης. Χρησιμοποιείται από τους χορευτές ως στήριγμα κατά το πρώτο μέρος ενός μαθήματος χορού. 

Battement Σημαίνει «χτύπημα». Γενική ορολογία που περιλαμβάνει διάφορες κινήσεις κατά τις οποίες το πόδι εκτείνεται και επαναφέρεται στην αρχική του θέση. Χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, το grand battement και το petit battement. Ανήκει στους αυτονόητους όρους, όπως το «pas» και το «temps», που συχνά παραλείπονται και απλά εννοούνται. Έτσι, το frappé για παράδειγμα είναι σε συντομία το battement frappé, κλπ. Εξαιρείται το battement tendu. 

Cabriole Σημαίνει «χοροπήδημα». Ένα άλμα κατά το οποίο το εκτεταμένο πόδι χτυπιέται από το άλλο πόδι στον αέρα. Το ελεύθερο πόδι σηκώνεται με φόρα στον αέρα, ενώ το άλλο πόδι ακολουθεί και χτυπά το ήδη ανυψωμένο πόδι στέλνοντάς το ψηλότερα. Ο χορευτής προσγειώνεται στο πόδι που βρίσκεται χαμηλότερα.

Changement Αλλαγή πελμάτων. Ένα αλματάκι που γίνεται επιτόπου. Ξεκινά από 5η θέση ποδιών και προσγειώνεται σε 5η θέση, αλλά το πόδι που ήταν μπροστά στην αρχή, στο τέλος είναι πίσω.

Chassé Σημαίνει «κυνηγημένος». Ένα γλίστρημα. Το ελεύθερο πόδι γλιστρά προς μία κατεύθυνση και το βάρος μεταφέρεται σε αυτό και ακολουθεί το άλλο πόδι. Το ένα πόδι κυριολεκτικά κυνηγά του άλλο σε ένα πλαϊνό βήμα όμοιο με καλπασμό

Coup-de-pied, sur le Σημαίνει «στον λαιμό του πέλματος». Όταν ένα πέλμα στηρίζεται sur le coup-de-pied, σημαίνει ότι είναι τοποθετημένο κάθετα πάνω στο σημείο του πέλματος που βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον αστράγαλο και κάτω από την κνήμη. Στην ρώσικη σχολή, το πέλμα κυριολεκτικά τυλίγεται γύρω από τον αστράγαλο, με τα δάχτυλα να βρίσκονται πίσω από την φτέρνα. (Το κουντεπιέ).

Coupé Σημαίνει «κόβω». Ένα μικρό βήμα (μεσαίου επιπέδου) που χρησιμεύει ως βοηθητικό βήμα για κάποια άλλη κίνηση.

Croisé Σημαίνει «σταυρωμένος». Μία τοποθέτηση στη σκηνή, κατά την οποία ο χορευτής βρίσκεται απέναντι από μία από τις μπροστινές γωνίες, με τα πόδια σταυρωμένα. Σε θέση croisé devant, το μπροστινό πόδι βρίσκεται σε 4η θέση (μπροστά από το άλλο). Σε θέση croisé derrière, το πίσω πόδι βρίσκεται σε 4η θέση (πίσω από το άλλο).

Dedans, en Σημαίνει «προς τα μέσα».  Σε μία pirouette en dedans, ο χορευτής στρίβει με τέτοιο τρόπο ώστε το ανυψωμένο πόδι να περιστρέφεται προς τα μέσα. Σε ένα rond de jambe en dedans, το ελεύθερο πόδι εκτελεί μισό κύκλο με κατεύθυνση από πίσω προς τα μπρος.

Dehors, en Σημαίνει «προς τα έξω».  Σε μία pirouette en Dehors χορευτής στρίβει με τέτοιο τρόπο ώστε το ελεύθερο πόδι να περιστραφεί προς τα έξω. Σε ένα rond de jambe en dehors, το ελεύθερο πόδι εκτελεί μισό κύκλο με κατεύθυνση από μπρος προς τα πίσω.

Developpé Σημαίνει «ξεδίπλωμα».. Είναι μία κίνηση κατά την οποία το ελεύθερο πόδι τραβιέται κοντά στο γόνατο του ποδιού που στηρίζει το βάρος και από εκεί ανυψώνεται απαλά και εκτείνεται στο πλάι, σχηματίζοντας συνήθως γωνία 90ο με το πάτωμα, είναι δηλαδή παράλληλο στο πάτωμα.

Echappé Σημαίνει «αυτός που έχει αποδράσει». Είναι μία κίνηση κατά την οποία τα πόδια μετακινούνται από 5η σε 2η θέση, και περιστασιακά σε 4η θέση ποδιών.

En face Σημαίνει «στέκομαι απέναντι». Είναι μία τοποθέτηση στη σκηνή κατά την οποία ο χορευτής στέκεται ακριβώς απέναντι από το κοινό.

En l'air Σημαίνει «στον αέρα». Είναι όρος που αναφέρεται σε κινήσεις όπου το ελεύθερο πόδι σηκώνεται σε αρκετά μεγάλο ύψος από το έδαφος. 

Entrechat Είναι ένα άλμα κατά το οποίο τα πόδια σταυρώνουν το ένα το άλλο, από μπροστινή σε πίσω 5η, αρκετές φορές στον αέρα. Ο αριθμός των σταυρωμάτων δηλώνεται από έναν αριθμό δίπλα στην λέξη, και κάθε σταύρωμα μετριέται δύο φορές (για κάθε αλλαγή από μπροστινή σε πίσω 5η). Στα ζυγά entrechats, ο χορευτής προσγειώνεται στα δύο πόδια σε 5η θέση. Στα μονά entrechats, ο χορευτή προσγειώνεται στο ένα πόδι sur le cou-de-pied.

Epaulement Είναι η περιστροφή των ώμων και του κεφαλιού που χρησιμοποιείται για να ομορφύνει ή να δώσει μεγαλύτερη εκφραστικότητα σε μία κίνηση.